Akademik Rehber: Korelasyon Nedensellik Değildir! (Neden Dondurma Satışları ve Boğulma Vakaları Birlikte Artar?)

İstatistikte en sık düşülen tuzaklardan biri, iki şey arasında bir ilişki (korelasyon) bulduğumuzda, birinin diğerine neden olduğunu varsaymaktır. Bu yanılgı, "Correlation is not causation" (Korelasyon nedensellik değildir) ilkesiyle özetlenir. Gelin bu temel prensibi meşhur bir örnekle anlayalım.

Yaz aylarında dondurma satışlarının arttığını ve aynı dönemde boğulma vakalarının da arttığını gözlemlediğimizi varsayalım. İstatistiksel analiz yaptığımızda, bu iki değişken arasında güçlü bir pozitif korelasyon buluruz. Peki bu, dondurma yemenin boğulmaya neden olduğu anlamına mı gelir? Elbette hayır.

Gizli Değişken: Üçüncü Faktör Bu sahte ilişkinin arkasında gizli bir "üçüncü değişken" vardır: Sıcak hava.

• Hava ısındığında, insanlar serinlemek için daha fazla dondurma alır.

• Hava ısındığında, insanlar serinlemek için daha fazla denize veya havuza girer, bu da boğulma riskini artırır.

Gördüğünüz gibi, dondurma satışları ve boğulma vakaları birbirine neden olmuyor; her ikisi de sıcak havanın bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.

Araştırmanız İçin Anlamı: Tezinizde veya makalenizde iki değişken arasında bir ilişki bulduğunuzda, hemen bir neden-sonuç ilişkisi kurmaktan kaçının. Her zaman kendinize sorun: "Bu ilişkiyi açıklayabilecek başka gizli faktörler olabilir mi?" Regresyon analizi gibi daha ileri teknikler, üçüncü değişkenlerin etkisini kontrol ederek daha doğru sonuçlara ulaşmanıza yardımcı olabilir.

Bu tür nüansları anlamak, araştırmanızın bilimsel kalitesini doğrudan etkiler. Verilerinizin ardındaki gerçek hikayeyi ortaya çıkarmak için İstatistik Atölyesi'nin uzmanlığından faydalanın.